Droogte
Ook in het rivierengebied kan het in de zomer droog zijn. Geen neerslag, hoge temperaturen, laagstaande rivieren - als dat een tijdje aanhoudt, kan er een tekort aan water ontstaan. Droogte is een vorm van extreem weer, net als wateroverlast bij hoosbuien of hoogwater. En extremen zien we steeds vaker in het veranderende klimaat.
Actueel
Als het droog is, roepen we iedereen op om zuinig om te gaan met water. Het waterschap kan verschillende maatregelen nemen, maar bij langdurige droogte bereiken we ook in het rivierengebied de grenzen van het watersysteem.
Het huidige situatie in ons waterbeheer vind je in ons wekelijkse waterbericht op onze pagina Nieuws.
Vaker extreem weer, dus ook droogte
In een veranderend klimaat nemen de extremen toe: nattere winters, drogere zomers en in alle seizoenen kunnen stormen of hoosbuien fel zijn. Daarom passen veel maatregelen tegen droogte binnen de aanpak van klimaatadaptatie. Vergroenen, vernatten en ruimte geven aan water helpen om droogte op te vangen. Deze maatregelen verschillen per gebied, want elke regio heeft eigen kenmerken van de waterhuishouding.
Droogte, dat heeft serieuze gevolgen
De zomer is altijd droger dan de winter. We kunnen best even zonder neerslag. Maar als dat te lang duurt, heeft dat gevolgen. In sommige delen van het rivierengebied zijn droge sloten een bekend fenomeen in de zomer. Maar problemen kunnen groter zijn.
Te weinig water in de sloot
- Er kan een tekort aan oppervlaktewater ontstaan. Dan kan er te weinig water beschikbaar zijn voor beregening van fruit of gewassen.
- Soms vallen er sloten droog. Dat kan planten en dieren in kwetsbare natte natuur hard raken.
- Als de waterstand in de grote rivieren lang laag is, droogt ook het gebied er omheen uit. Nog los van problemen voor de scheepvaart.
Minder grondwater
- De beste plek om water vast te houden, is in de bodem. Maar ook die kan uitdrogen. Daalt het grondwaterpeil, dan kan er schade ontstaan aan funderingen van woningen, aan natuur en landbouw.
Slechte waterkwaliteit
- Door warmte of gebrek aan doorstroming kan de waterkwaliteit achteruitgaan. Er kan blauwalg en botulisme optreden.
- Er kan vissterfte ontstaan doordat het zuurstofgehalte van het water daalt. Zie je dode vissen? Neem dan met ons contact op, telefoon 0344 – 64 90 90.
- Ook de kwaliteit van zwemwater kan achteruitgaan. De provincies letten op het zwemwater, de hygiëne en de veiligheid. Actuele informatie over zwemwater vind je op www.zwemwater.nl(externe link).
Water vasthouden voor droge periodes
Water van een natte winter of van een hoosbui vasthouden voor droge tijden, dat is minder simpel dan het lijkt. Op de grote rivieren en in uiterwaarden kan het waterschap geen water vasthouden. Zakt de rivier, dan drogen uiterwaarden mee op. En ook de grondwaterstand zakt mee.
In het watersysteem van sloten en weteringen kan water vasthouden wel, maar met mate. Als een droge periode wordt verwacht na een natte periode. En zo lang het vasthouden van water geen overlast geeft. Bijvoorbeeld als ineens toch een hoosbui valt. We houden afgesproken waterpeilen aan (de zogenaamde peilbesluiten). In de zomer zijn peilen doorgaans hoger dan in de winter. En bij droogte houden we vaak de bovenmarges aan van de zomerpeilen. Sloten staan dan maximaal vol.
Soms zijn marges smal. Het ene gebied is meer geschikt om water te bergen dan het andere. We houden water vast door stuwen hoger te zetten.
Grenzen aan het watersysteem
Als droogte lang aanhoudt, bereiken we ook in het rivierengebied de grenzen van ons watersysteem. We brengen water het gebied in met pompen, gemalen en inlaten. We verdelen het beschikbare water en houden water vast met stuwen. Maar als de rivier laag staat, de zon schijnt en regen uitblijft, kan het water opraken. In hoger gelegen regio's van het rivierengebied is water moeilijk te sturen. En er zijn regio's waar dat nooit kan, zoals rondom Nijmegen.
Waar dat kan, passen we ons watersysteem aan. Met andere stuwen, gemalen met meer capaciteit, aangepaste peilen of de aanleg van waterbuffers. We doen dit samen met andere overheden en hun ruimtelijke plannen, waarin water steeds meer aandacht krijgt. Soms moeten we accepteren dat de grenzen zijn bereikt. Daar zijn we transparant over.
Grondwater is geen onuitputtelijke bron. Ook dit water kan op raken en verdient zuinig gebruik.
De waterkwaliteit proberen we op peil te houden door voldoende doorstroming en aanvoer. Dode vissen en watervogels ruimen we zo snel mogelijk op.
Beregenings- of sproeiverbod
Als we water tekort dreigen te komen, roepen we bewoners en ondernemers van het rivierengebied op om zuinig te zijn met water. Bijvoorbeeld door beperkt te sproeien en beregenen. Als het watertekort te ver oploopt, kunnen we een beregeningsverbod instellen. Andere waterschappen gaan ons daarin vaak voor, omdat hoger gelegen delen van Nederland eerder kampen met grote droogte.
Ook de NVWA kan beregenings- en onttrekkingsverboden instellen. Voor meer informatie verwijzen wij u naar de NVWA, beregeningsverboden aardappelen en tomaten(externe link).
Wat kan ik als inwoner doen?
Je kunt zelf je steentje bijdragen. In tijden van droogte is het belangrijk dat je zuinig omgaat met (kraan)water. Als je een regenton plaatst of regenwatervijver aanlegt, kun je dat water gebruiken voor de tuin. Meer inspiratie vind je hier.
Wat kan ik als agrarisch ondernemer doen?
Bij droogte is het extra belangrijk om met ondernemers in je directe omgeving afspraken te maken over het waterverbruik. Zo blijft water zo lang mogelijk beschikbaar voor iedereen. Extreme weersituaties komen steeds vaker voor. Maatregelen tegen toenemende droogte zijn dan ook raadzaam. Denk aan wateropslag, druppelirrigatie of regelbare drainage. Met deze maatregelen wordt het bedrijf minder afhankelijk van wateraanvoer en minder gevoelig voor beregeningsverboden. Als de maatregelen innovatief zijn, komen ze in aanmerking voor subsidie van Waterschap Rivierenland. Meer over de subsidie staat op www.wsrl.nl/waterbesparen.