De afgelopen jaren hebben we in een groot deel van de Alblasserwaard PFAS aangetroffen in water en bodem. Ook in andere delen van het rivierengebied komen PFAS-stoffen voor. PFAS is een verzamelnaam voor duizenden verschillende stoffen die een risico vormen voor mens en milieu. Voorbeelden zijn PFOS, PFOA en GenX. Er zijn veel zorgen rondom PFAS. Regelmatig verschijnen er berichten in de media over PFAS. Wij begrijpen de zorgen die er leven. Deze stoffen horen niet thuis in water en bodem.

Op alle meetpunten voor oppervlaktewater treffen we hoge PFAS-waarden aan

Sinds 2018 doen we onderzoek naar PFAS. We meten op verschillende punten in het rivierengebied. In het begin alleen in de Alblasserwaard. Later hebben we ons meetnetwerk uitgebreid naar het hele rivierengebied. De meetdata staan onderaan deze webpagina. Op alle meetpunten vinden we hoge PFAS-waarden. Uit voorzorg raadde de GGD in 2021 het eten van vis uit de Alblasserwaard af. Het bericht hierover en meer actuele berichten, bijvoorbeeld over eieren, vindt u op de website van de GGD. Kijk bij 'veelgestelde vragen'.

2022: Het RIVM stelt strengere risicogrenzen voor PFAS voor

In het najaar van 2022 heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) nieuwe en strengere landelijke risicogrenswaarden voorgesteld. Deze grenswaarden zijn door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat nog niet omgezet naar normen. Als we onze meetwaarden naast de voorgestelde grenswaarden van het RIVM leggen, overschrijden ze deze al snel.

2024: Het RIVM presenteert handreikingen voor gebruik van oppervlaktewater

In het najaar van 2023 hebben we opdracht gegeven aan het RIVM om de grenswaarden door te vertalen naar adviezen voor het watergebruik. Op 7 februari 2024 heeft het RIVM het eerste deel van het onderzoek opgeleverd. Daarin staat een overzicht van beschikbare methodes om de risico’s van PFAS te beoordelen voor het gebruik van oppervlaktewater. 

Op 2 mei ontvingen we het tweede deel van het onderzoek van het RIVM. Hierin staan handreikingen voor verschillend gebruik van oppervlaktewater: voor zwemwater, voor irrigatie van moestuinen en voor het eten van vis uit oppervlaktewater. Deze handreikingen stellen waterbeheerders in heel Nederland in staat om te oordelen over verschillend gebruik van oppervlaktewater.

Het PFAS-probleem beperkt zich niet tot het rivierengebied

Daarom werken we samen met regionale en nationale partners, zoals de Unie van Waterschappen, gemeenten, provincies en het RIVM. Ieder vanuit zijn eigen deskundigheid en verantwoordelijkheid. 

Waterschap Rivierenland dringt aan op een PFAS-verbod

De verontreiniging van water en bodem met PFAS moet stoppen. Samen met andere waterschappen dringen we aan op een verbod op alle PFAS. Zodat deze stoffen niet meer in het milieu komen. Als waterschappen ondersteunen we dan ook het initiatief van het rijk om tot een totaalverbod op PFAS te komen. Zie bijvoorbeeld het nieuwsbericht van de Unie van Waterschappen van 30 augustus 2023.

Nederland heeft een verbod op PFAS gevraagd

Begin 2023 heeft Nederland, samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden bij het Europees Agentschap voor Chemische Stoffen een voorstel ingediend om alle PFAS te beperken. Dit voorstel moet op termijn leiden tot een verbod op het gebruik en de productie van deze stoffen.

Meetgegevens PFAS in het rivierengebied

We meten op meerdere locaties om verspreiding in water in kaart te brengen. Hieronder een overzicht van structurele meetpunten. Niet alle meetpunten en meetdata staan in dit overzicht. We blijven ons meetnet uitbreiden. Dit overzicht in Excel toont data van zowel structurele als incidentele meetpunten.

Meetpunten pfas op de kaart

De meetwaarden van GenX, PFOA en PFOS zijn hieronder weergegeven per regio. De concentraties zijn in nanogram per liter (ng/l). 

 

Alblasserwaard

Meetlocaties

Pfas meetlocaties Alblasserwaard

Metingen GenX 

Meetpuntaug-18okt-18jan-19jun-19nov-19jan-20apr-20jul-20okt-20dec-20jan-21apr-21jul-21okt-21dec-21feb-22mei-22jun-22aug-22nov-22dec-22feb-23mei-23jun-23aug-23nov-23dec-23
Kinderdijk - Molenstraat     20,93,971415,4 21,518,18,392,94 214,6 312 1520 612 
Kinderdijk - Overwaard     4,882,484,13,93 3,784,045,5312,3 4,55,1 2,94.5 en 3.2 2,83,5 2,72,7 
Alblasserdam - Pijlstoep4235475262  76 74 66  91  69  56  46  45
Hoornaar - lutjeswaardsemiddenweg44,14,34,64  4,5 4 3,1  4,3  3,3  2,5  2,7  3
Streefkerk - Zijdeweg117,38,49,37,1  7,5 7,7 8,3  10  6,9  7,4  7,6  8
Giessen-Oudekerk - Hoefweg west11156,2106,3  6,2 5,6 2,1  6,6  8,9  4,1  3  3,9
Wijngaarden - Wijngaardsesteeg1222324043  21 35 24  37  25  24  14  21
Achterland - Nieuwpoortseweg2014201820  16 15 11  14  13  11  9,5  10
Brandwijk - Kerkweg18129,21611  13 17 7,7  10  12  6,2  8,2  6,9
Wijngaarden - Oosteinde2828343031  41 25 18  30  21  20  28  19
Papendrecht - Tiendweg oost5269888494  88 71 61  61  60  50  26  52
Sliedrecht - Baanhoek270370790910990  570 820 130  540  520  510  160  300

Metingen PFOA

Meetpuntaug-18okt-18jan-19jun-19nov-19jul-20dec-20apr-21dec-21feb-22mei-22jun-22aug-22nov-22dec-22feb-23mei-23jun-23aug-23nov-23dec-23
Kinderdijk - Molenstraat         15015 3,8120 240210 65150 
Kinderdijk - Overwaard         353,3 4,327 en 33 3839 1340 
Molenaarsgraaf - Bloklandsekade   45                 
Alblasserdam - Pijlstoep886089968888768281  89  44  57  51
Goudriaan - De Hoogt   43                 
Hoornaar - lutjeswaardsemiddenweg222024252325352025  22  18  21  20
Streefkerk - Zijdeweg472946574256365976  50  44  68  57
Giessen-Oudekerk - Hoefweg west314568979147763893  160  57  46  76
Wijngaarden - Wijngaardsesteeg3999300310420170320290420  430  310  210  270
Achterland - Nieuwpoortseweg110140130160160160130130140  210  110  160  130
Brandwijk - Kerkweg110488813010012013098120  160  81  120  84
Wijngaarden - Oosteinde140180310230330330270220360  250  340  410  270
Papendrecht - Tiendweg oost1804901100590700880580730560  690  420  420  450
Sliedrecht - Baanhoek140017007500550053004800460022004000  4400  2800  1800  1800

 Metingen PFOS

Meetpuntaug-18okt-18jan-19jun-19nov-19jul-20dec-20apr-21dec-21feb-22mei-22jun-22aug-22nov-22dec-22feb-23mei-23jun-23aug-23nov-23dec-23
Kinderdijk - Molenstraat         3,73,9 4,14,2 3,14,9 3,63,4 
Kinderdijk - Overwaard         33,6 4,73.9 en 2.6 2,84,2 3,62,5 
Molenaarsgraaf - Bloklandsekade   <1                 
Alblasserdam - Pijlstoep<0.9832,32,42,54,75,56,27,2  4,3  4,5  3,7  4,1
Goudriaan - De Hoogt   <1                 
Hoornaar - lutjeswaardsemiddenweg<0.971,51,51,11,1231,72,5  0,7  1,2  1,5  1,5
Streefkerk - Zijdeweg<0.99<1<1<1<11,41,832,4  1,3  1,4  2,6  1,5
Giessen-Oudekerk - Hoefweg west2,45,31,531,13,13,72,95,6  4,1  2,3  3,8  4,4
Wijngaarden - Wijngaardsesteeg1,32,11,21,612,93,92,34,5  1,8  1,9  1,4  2,6
Achterland - Nieuwpoortseweg1,93,712,21,64,74,73,85,2  4,5  2,9  4,9  3,2
Brandwijk - Kerkweg21,31,22,4<13,14,83,73,2  2,4  1,9  3,6  1,6
Wijngaarden - Oosteinde2,12,81,531,36,34,63,14,1  4,7  2,5  6,1  2,8
Papendrecht - Tiendweg oost4,35,456,13,59,19,91010  6,1  6,2  8  6,5
Sliedrecht - Baanhoek4,722,23,6<12,966,18,1  6,5  5,7  5,2  4,1

Alm en Biesbosch

Meetlocaties

Pfas meetlocaties Alm en Biesbosch

GenX

Meetpuntjan-20apr-20jul-20okt-20feb-21mei-21aug-21sep-21nov-21feb-22mei-22aug-22sep-22nov-22feb-23mrt-23mei-23aug-23nov-23Mrt-24Apr-24
Meeuwen - Waarderweg    <1<1<1 <10,40,50,4 0,30,3 0,30,20,2  
Hank - Jeppegatweg<11,44<1<1<1<1<1 <10,40,60,4 0,40,5 0,40,50,4  
Binnen-Jager - Witboomkil       0,6    0,3  2,4 0,4   
Binnen-Jager - Witboomkil       0,5 0,6  0,6  2,1 0,5 0,7 
Steenenmuur - Bevertweg        0,4 0,3  0,6  1 0,3 0,3 
t Kooike - Kooike         0,4  2,2  1,1    0,4
Middelste Kievitswaard - Kroonweg       0,7 0,7  0,5  2,3 0,4 0,4 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg       0,4 0,2  0,5  3,3 0,3 0,2 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg       0,3 0,3  0,5  2,7 0,3 0,3 
Vogelenzang - Bevertweg       0,3 0,3  0,7  1,1 0,2 0,5 
Vogelenzang - Noordwaardweg       0,9    0,9  1,6 0,6 0,6 

PFOA

Meetpuntsep-21feb-22mei-22aug-22sep-22nov-22feb-23mrt-23mei-23aug-23nov-23mrt-24apr-24
Meeuwen - Waarderweg 11116,4 7,26,6 4,95,67,9  
Hank - Jeppegatweg 148,97,2 8,412 8,1810  
Binnen-Jager - Witboomkil60   73  140 110   
Binnen-Jager - Witboomkil9769  63  75 68 61,9 
Steenenmuur - Bevertweg1016  19  18 15 15,3 
t Kooike - Kooike 18  20  17    22
Middelste Kievitswaard - Kroonweg6240  64  35 50 39,2 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg4635  37  33 33 40,3 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg9371  53  47 48 56,5 
Vogelenzang - Bevertweg1614  27  15 11 20,5 
Vogelenzang - Noordwaardweg21   27  24 21 16,5 

 PFOS

Meetpuntsep-21feb-22mei-22aug-22sep-22nov-22feb-23mrt-23mei-23aug-23nov-23mrt-24apr-24
Meeuwen - Waarderweg 4,55,55,4 2,73,9 1,73,72,2  
Hank - Jeppegatweg 34,54,7 1,63,7 1,13,31,6  
Binnen-Jager - Witboomkil1,7   0,9  2,9 1,7   
Binnen-Jager - Witboomkil1,92,3  1,7  2,3 1,8 2 
Steenenmuur - Bevertweg 5,13,2  2,6  2,6 1,8 1,5 
t Kooike - Kooike 1,8  1,5  1,2    1,4
Middelste Kievitswaard - Kroonweg2,71,2  1,3  0,9 1,7 1 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg1,30,6  0,8  1,6 0,9 1 
Middelste Kievitswaard - Kroonweg3,86,2  1  1,3 1,6 1,6 
Vogelenzang - Bevertweg1,80,7  1,2  1,6 2,4 1,2 
Vogelenzang - Noordwaardweg4,7   1,5  2 3,2 1,3 

Beneden Linge

Meetlocaties

Meetpunten Beneden-Linge

GenX

Meetpuntokt-18jan-20apr-20jul-20okt-20jan-21feb-21mrt-21apr-21mei-21jun-21jul-21aug-21sep-21okt-21nov-21dec-21jan-22feb-22mrt-22apr-22mei-22jun-22jul-22aug-22sep-22okt-22nov-22dec-22jan-23feb-23mrt-23apr-23mei-23jun-23jul-23aug-23sept-23okt-23nov-23 dec-23jan-24feb-24mrt-24
Gorinchem - Zuiderlingedijk  <1   <1<1<1<1<1<1<1<1<1<1<1<10,50,40,60,30,20,50,30,10,1 0,30,20,30,30,30,30,30,10,10,20,20,10,2 0,30,50,30,3
Schelluinen - Zandkade <1   <1<1<1<1<1<1<1<1<1<1<110,80,50,90,30,30,30,70,40,60,30,30,30,60,30,40,50,30,20,30,20,40,10,3 0,30,60,30,4
Gorichem - Arkelsedijk0,23<1<1<1<1<1  <1  <1  <1   0,4  0,9  0,2  0,3  0,4  0,3  0,2  0,2     
Tiel - Noorderhavenweg <0.1<1<1<1<1<1  <1  <1  <1   0,1  <0.05  <0.05  <0.05 <0.05   <0.05  0,06  0,2     

PFOA

Meetpuntokt-18jan-22feb-22mrt-22apr-22mei-22jun-22jul-22aug-22sep-22okt-22nov-22dec-22jan-23feb-23mrt-23apr-23mei-23jun-23jul-23aug-23sept-23okt-23nov-23dec-23jan-23feb-23mrt-23
Gorinchem - Zuiderlingedijk  8,58,19,77,16,69,57,33,44,2 5,45,588,47,88,67.1 en 8.84,844,45,748,98,4107,58,5
Schelluinen - Zandkade 107106,36,97,8106,73,96,94,95,79,29,66,99,89.5 en 7.16,93,44,16,54,3129,7127,910,6
Gorichem - Arkelsedijk5,6 6  5,6  3,6  5,9  8,1  7.1 en 7.7  4,3  8,2    
Tiel - Noorderhavenweg 3,4 4,9  2,8  3,3  2,5 5,5   3.5 en 3  2,8  7,2    

PFOS

Meetpuntokt-18jan-22feb-22mrt-22apr-22mei-22jun-22jul-22aug-22sep-22okt-22nov-22dec-22jan-23feb-23mrt-23apr-23mei-23jun-23jul-23aug-23sept-23okt-23nov-23dec-23jan-24feb-24mrt-24
Gorinchem - Zuiderlingedijk  4,97,25,64,54,55,45,94,54,7 2,52,84,14,754,44.2 en 2.54,14,13,94,23,6124,43,73,33,7
Schelluinen - Zandkade 3,96,14,83,54,26,554,54,63,52,92,73,45,45,53,84.2 en 35,23,93,94,33,73,83,53,22,83,3
Gorichem - Arkelsedijk2,8 6,1  4,2  4,2  3,1  4,6  4  3,8  4,5    
Tiel - Noorderhavenweg 2,2 3,7  3,5  4  3,7 2,6   3.1 en 2.4  3,2  3,1    

Bommelerwaard

Meetlocaties

Pfas meetlocaties Bommelerwaard

GenX

Meetpuntjan-20apr-20jul-20okt-20jan-21apr-21jul-21okt-21feb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23
Aalst - Capreton<1<1<1<1<11,08<1<10,50,40,30,30,30,50,30,3

PFOA

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23
Aalst - Capreton5,265,67,25,97,24,85,9

PFOS

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23
Aalst - Capreton2,74,53,34,22,62,842,5

Groesbeek & Ooijpolder

Meetlocaties

Pfas meetlocaties Groesbeek & Ooijpolder

GenX

Meetpuntjan-21apr-21jul-21okt-21feb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24
De Horst - Kreuzfurth<1 <1<10,30,2<0.05<0.050,10,060,10,2 0,3
Nijmegen - Dijkgraaf van Wijkweg<1<1<1<10,20,10,060,060,10,10,10,070,20,2

PFOA

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24
De Horst - Kreuzfurth7,49,23,94,35,24,34,65,6 9,6
Nijmegen - Dijkgraaf van Wijkweg2,62,533,72,52,83,43,23,33,8

PFOS

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24
De Horst - Kreuzfurth2,67,11,51,72,21,72,11,9 2,6
Nijmegen - Dijkgraaf van Wijkweg0,60,90,80,70,9110,910,93

Maas en Waal

Meetlocaties

Pfas meetlocaties Land van Maas en Waal

GenX

Meetpuntjan-21apr-21mei-21jun-21jul-21aug-21sep-21okt-21nov-21dec-21feb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24mrt-24
Alphen - Sluisweg<1<1<1<1<1<1<1<1<1<10,20,10,060,090,10,10,10,10,10,10,1
Niftrik - Reinland<1<1  <1  <1  0,10,10,10,10,090,080,09<0,05 0,1 

PFOA

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24mrt-24
Alphen - Sluisweg4,66,85,37,14,45,76,164,55,25,4
Niftrik - Reinland4,7108,9118,68,3114,2 7,5 

PFOS

Meetpuntfeb-22mei-22aug-22nov-22feb-23mei-23aug-23nov-23jan-24feb-24mrt-24
Alphen - Sluisweg2,76,43,64,53,13,85,23,52,833,2
Niftrik - Reinland2,57,16,49,854,1392,2 4,4 

Meer informatie

Bekijk ons nieuwsbericht over de handreiking voor PFAS van het RIVM van februari 2024.

Bekijk ons nieuwsbericht met oproep voor PFAS-verbod van oktober 2023.