Gedeeltelijke herziening peilbesluit Alblasserwaard: Achterwaterschap
Waterschap Rivierenland is in 2018 begonnen met de voorbereiding van een gedeeltelijke herziening van het peilbesluit Alblasserwaard. Het betreft de watergang Achterwaterschap in het peilgebied Lage Boezem Overwaard. Het ontwerp-peilbesluit heeft ter inzage gelegen en vanwege ingediende zienswijzen is nader onderzoek uitgevoerd en hebben aanvullende gesprekken plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot het nieuwe ontwerp-peilbesluit voor het Achterwaterschap (2022).
Op 7 oktober 2022 is de partiële herziening van peilbesluit Alblasserwaard vastgesteld door het algemeen bestuur. Het streefpeilenplan met bijlagen is onderaan deze webpagina digitaal te raadplegen. Het peilbesluit met bijlagen is gepubliceerd in het Waterschapsblad onder https://www.officielebekendmakingen.nl/wsb-2022-11735.html en is daar digitaal te raadplegen.
Doelen
Het Algemeen Bestuur van het waterschap heeft een visie voor 2050 opgesteld om ook in de toekomst een robuust en klimaatbestendig watersysteem te hebben. Deze visie betekent een wijziging in de indeling van het huidige watersysteem van de Overwaard en de Nederwaard. Na zes eeuwen wordt namelijk het water niet alleen via Kinderdijk afgevoerd, maar ook via één of twee nieuw te bouwen boezemgemalen. Hierdoor zal een nieuwe indeling in het watersysteem van de Overwaard en de Nederwaard ontstaan. Op die manier is het waterpeil op de boezems beter te beheersen, hoeven minder kades verbeterd te worden en zijn minder ingrijpende maatregelen nodig in het gemalencomplex van Kinderdijk. Onderdeel van het maatregelenpakket is een verlaging van het boezempeil van het Achterwaterschap met 15 cm. Op de overige boezempeilen en polderpeilen hebben de maatregelen geen effect.
Het boezempeil in het Achterwaterschap moet verlaagd worden, omdat op termijn het gemaal Ir. Kok in Kinderdijk nodig is om het water van de Nederwaard af te kunnen voeren, samen met het gemaal J.U. Smit in Kinderdijk. Zoals onderzocht in de studie Doorontwikkeling Complex Kinderdijk uit 2018 heeft het in stand houden van beide gemalen in Kinderdijk de minste impact op het werelderfgoed. Om dat te realiseren, worden het Achterwaterschap en de Lage Boezem van de Nederwaard via een opening in de Middelkade met elkaar verbonden. Het boezempeil van het Achterwaterschap moet dan verlaagd worden naar het boezempeil van de Nederwaard. Door de peilverlaging wordt tevens de kadeverbeteringsopgave voor het Achterwaterschap verkleind.
Bij de totstandkoming van de herziening is ook afstemming geweest met diverse belanghebbenden.
Achterwaterschap
Peilverlaging
De gedeeltelijke herziening heeft betrekking op een peilgrenswijziging voor de watergang Achterwaterschap. Het Achterwaterschap is nu onderdeel van de Lage Boezem van de Overwaard en wordt onderdeel van de Lage Boezem van de Nederwaard. Hierdoor verlaagt het boezempeil van het Achterwaterschap met 15 cm van NAP -0,75 m naar NAP -0,90 m en krijgt het Achterwaterschap tevens het minimaal en maximaal peil van de huidige Nederwaard.
Neveneffecten en Compensatie
De peilwijziging is getoetst op mogelijke negatieve effecten voor de omgeving. De peilwijziging heeft consequenties voor de waardevolle vegetatie op de oeverlandjes van het Achterwaterschap en voor de maalcapaciteit en het aantal potentiële maaldagen van de acht molens van de Overwaard bij Kinderdijk.
Natuurcompensatie
Als gevolg van de peilverlaging daalt de grondwaterstand in de oeverlandjes van het Achterwaterschap. Uitdroging van waardevolle vegetatie(dotterbloemhooilandjes) op deze oeverlandjes kan daardoor niet uitgesloten worden. Een peilverlaging in twee stappen zonder aanvullende maatregelen is naar verwachting onvoldoende om uitdroging te voorkomen.
Indien uitdroging niet kan worden voorkomen, kan de waardevolle vegetatie worden gecompenseerd door delen van boezemlandjes zonder waardevolle vegetatie af te plaggen en hierop vegetatieplaggen of maaisel van waardevolle vegetatie aan te brengen. Dit is een vaker toegepaste en bewezen methode.
Verlengen opleiders molens Overwaard
De peilverlaging in het Achterwaterschap heeft een negatief effect op de maalcapaciteit en het aantal potentiële maaldagen van de molens van de Hoge Boezem van de Overwaard doordat de tasting kleiner wordt én de opvoerhoogte groter. Het effect op de maalcapaciteit is gering en behoeft geen mitigerende maatregelen. Het effect op het aantal potentiële maaldagen is significant (wordt gehalveerd) en wordt gemitigeerd met een technische aanpassing aan de molens, waarbij de opleider van de molens wordt verlengd en eventueel de wachtdeur wordt verkort. Dit is een beperkte aanpassing aan de molens en is enkele jaren geleden al toegepast bij molen 8 van de Overwaard om deze beter te laten functioneren.
De aanpassing van het peil draagt bij aan de toekomstige robuuste en klimaatbestendige inrichting van het watersysteem van de Alblasserwaard. Het is een van de onderdelen die invulling geeft aan een nieuwe inrichting van het watersysteem van de Alblasserwaard.
Samen met de omgeving
Tijdens de voorbereiding van het wijzigingsbesluit hebben we overlegd met de omgeving. De organisaties die zijn geraadpleegd tijdens het afstemmingsproces, zijn o.a.:
- Stichting Wereld Erfgoed Kinderdijk (SWEK)
- Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE)
- Provincie Zuid-Holland
- Omgevingsdienst Haaglanden
- Staatsbosbeheer
- Natuur en Vogelwacht Alblasserwaard
- Vertegenwoordiging van de Molenaars van de Overwaard
- Overlegorgaan Watersport Alblasserwaard (OWA)
- Land- en tuinbouworganisatie (LTO)
- SIMAV: Stichting Instandhouding Molens Alblasserwaard en Vijfheerenlanden
- Kernteam Kinderdijk (als onderdeel van de Stuurgroep Kinderdijk, waarin deelnemen Provincie Zuid-Holland, RCE, SWEK, gemeenten Alblasserdam en Molenlanden).
Peilbesluit met bijlagen
De partiële herziening van het peilbesluit Alblasserwaard is vastgesteld op 7 oktober 2022 en is op 25 oktober 2022 in werking getreden. Het peilbesluit en de bijlagen zijn op 24 oktober 2022 gepubliceerd in het waterschapsblad: https://www.officielebekendmakingen.nl/wsb-2022-11735.html en daar digitaal te raadplegen.
Meer informatie
Voor meer informatie over de herziening van het peilbesluit Alblasserwaard kunt u contact opnemen met omgevingsmanager Richard Schmull (r.schmull@wsrl.nl) of Judith van Tol, e-mail j.van.tol@wsrl.nl of telefoonnummer 0344 – 64 94 80.
Kijk hier voor meer informatie over het project A5H.