Het klimaat verandert en dat merken we, ook in Altena. Het wordt natter, warmer en droger. We herinneren ons de wateroverlast als gevolg van de extreme regenbuien in 2014 en 2015 en 2023. In 2018, 2019 en 2020 hadden we last van een hittegolf. De kenmerken die het land van Heusden en Altena en de Biesbosch bijzonder maken, maken ons ook kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering.
Waterschap Rivierenland is samen met de gemeente Altena in 2019 gestart met het opstellen van een ‘Regionale Klimaat Adaptatie Strategie (RAS)’. Daarin hebben we afgesproken dat de regio Altena, uiterlijk in 2050, klimaatbestendig en waterrobuust moet zijn. Deze strategie hebben we doorvertaald naar twee uitvoeringsprogramma’s. Een van de gemeente Altena, en een van Waterschap Rivierenland. We gaan de komende jaren samen aan de slag.
Hieronder lees je de adaptatiestrategie en het uitvoeringsprogramma:
We sluiten aan bij de regio en kijken goed naar het landschap
Als waterschap zijn we één van de partners in de regio. We nemen maatregelen die aansluiten bij de regionale plannen. We hebben daarnaast ook gekeken welke locaties extra gevoelig zijn voor de toenemende weersextremen. Verdroging, wateroverlast of watertekort bijvoorbeeld. Op deze plekken kunnen weersextremen zorgen voor schade bij inwoners, landbouwers, telers en natuur.
We gaan in de gemeente Altena uit van twee klimaatkwetsbaarheden in het waterbeheer:
Blauwalg in het waterWateroverlast op (hoogwaardige) akkerbouwgronden en in bebouwd gebied. Er is veel hoogwaardige landbouw in Altena. In de zomer houden we hoge waterpeilen aan. Dit is zowel goed voor grondwater als de landbouw. We lopen wel risico op wateroverlast als er in de zomer een piekbui valt. Er is namelijk weinig ruimte over om extreme neerslag op te vangen.
Verslechtering waterkwaliteit inlaten Maas. Het Land van Heusden en Altena is afhankelijk van de inname van water uit de Maas. De Maas staat hier onder invloed van eb en vloed. Doordat het water hier langzaam stroomt en in warme, droge perioden opwarmt, bestaat een grotere kans op groei van blauwalgen en botulisme. Ook zijn de concentraties van (nieuwe) stoffen en nutriënten hoger wanneer het water langzaam stroomt.
Maatregelen om de kwetsbaarheden te verminderen
Met het inzicht in kwetsbaarheden kunnen we keuzes maken. Aan welke knoppen moeten we draaien om de kwetsbaarheden te verminderen? Dit beschrijven we in ons ‘Waterschaps Uitvoerings Plan’ (WUP). Dit plan beschrijft welke klimaatmaatregelen we gaan uitvoeren in de gemeente Altena. We doen dit samen met de gemeente Altena. Maatregelen die we de komende jaren gaan uitvoeren zijn bijvoorbeeld:
Maatregelen tegen wateroverlast
Automatische stuwWe verbeteren ons watersysteem. Dat doen we door watergangen te verbreden, waterinlaten aan te passen en stuwen te automatiseren. Zo verminderen we knelpunten in het waterbeheer en kunnen we sneller inspelen op klimaatextremen.
We onderzoeken mogelijkheden voor nieuwe aan- en afvoerroutes voor water.
We onderzoeken of we zandwinplassen kunnen gebruiken als waterbuffer. Deze plassen kunnen we eventueel gebruiken om neerslag in op te vangen en om water uit te halen in droge periodes.
Maatregelen tegen verslechtering van waterkwaliteit
We onderzoeken oplossingen voor blauwalg. Daarbij denken we bijvoorbeeld aan het aanleggen van nieuwe plekken om water uit de Maas in te laten. Of aan het inzetten van filters. Samen met Rijkswaterstaat kijken we of we de kans op blauwalg in de Maas kunnen verminderen.
We ontwikkelen een visie over het inlaten van water. We beschrijven wanneer het inlaten van water uit de Maas wel of juist niet gewenst is. Daarbij houden we rekening met de aanwezigheid van blauwalgen, concentraties van (nieuwe) stoffen en nutriënten.
