Voor het eerst in tientallen jaren zijn weer schotbalken geplaatst in de historische Dalemsluis in de Merwededijk bij Gorinchem. Daarmee beperkt Waterschap Rivierenland wateroverlast door lekkage.

Bij het recente golfje op de rivier bleek dat er water door de sluis kwam. Dit water belandt in een plas, waar een lage kade omheen ligt. Om het water te stoppen, plaatste een kraan de afgelopen dagen schotbalken achter de vloeddeuren aan de rivier. Half december wordt op de rivier een nieuwe golf verwacht. Na het winterse hoogwaterseizoen vindt inspectie van de sluis plaats voor herstel.

Laagste punt van de Tielerwaard

Dalem ligt op het laagste punt van de Tielerwaard, die van oudsher eindigt aan de Lingsesdijk. Al eeuwen zijn in de Merwededijk ‘overlaten’ te vinden: als hogerop in de Betuwe een rivierdijk zou breken, dan wordt hier de dijk afgegraven om het water weer terug te laten stromen naar de Merwede. Daartoe lag hier al sinds 1661 de Ambtssluis. In 1814 werd die vervangen door de Dalemsluis. De nieuwe sluis kreeg al snel ook de omgekeerde functie. Bij oorlogsdreiging ging de sluis open om de Tielerwaard juist onder water te zetten, als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie.

Aanpassingen en restauratie

Aan de Dalemsluis is steeds gewerkt. In 1850 kwamen er extra vloeddeuren en schotbalken. Deze balken kregen een eigen loods naast de sluis. In 1897 kreeg de sluis extra puntdeuren aan de landzijde. Een eeuw later vond een grondige restauratie plaats, waarbij het contact werd hersteld tussen de rivier en de sluis. Ook de schotbalkenloods werd gerestaureerd. Om de schotbalken te gebruiken, moet het dak van de loods af. Dat gebeurde ook deze week, voor het eerst sinds 1997. De sluis is sinds 2014 een Rijksmonument. In 2021 kregen de Hollandse Waterlinies de status van UNESCO Werelderfgoed. De Dalemsluis is daar onderdeel van.

In beeld

Dalemsluis vanaf Merwede
De Dalemsluis met daarachter het stadsdeel Dalem.
Schotbalkenloods
De schotbalkenloods, waar het dak vanaf kan om de balken te tillen.
Dalemsluis Gorinchem
De drie doorgangen in de Dalemsluis worden extra dichtgezet. Op de achtergrond de Merwede en de vesting Gorinchem. Het dak van de schotbalkenloods ligt even naast de kraan.