Hoogwater na hoogwater, buien en storm op zee: de natuurkrachten zijn deze weken onstuimig. Het betekent uitdagingen in ons peilbeheer. We zijn alert op weersextremen tijdens de feestdagen.

Toestand watersysteem

De afgelopen week viel er weinig neerslag. Dat gaf de sloten de kans om het lagere winterpeil te bereiken. De bodem blijft doorweekt. Kwel is er volop door de hoge rivierwaterstanden. De afvoer van kwel legt beslag op een deel van onze pompcapaciteit. Zo draait het Hollands-Duits gemaal in Nijmegen soms met twee pompen, louter voor kwelafvoer. In de Waalsprong van Nijmegen-Lent staan de singels vol, we voeren overtollig water af. Dat gebeurt vooral via de Linge en het Kuijkgemaal in Randwijk naar de Neder-Rijn. Zo ontzien we de Neder-Betuwe en het Amsterdam-Rijnkanaal. Daar sloot Rijkswaterstaat inmiddels de keersluis bij de Prinses Marijkesluis in Rijswijk.

Weer en rivier

Deze week wordt vooral op dinsdag 19 december veel regen verwacht. Ook daarna blijft het wisselvallig. Donderdag steekt een stormachtige westenwind op van zee. Dat valt samen met het moment dat de huidige hoogwatergolf aankomt in de lage delta. Daardoor zal de rivierwaterstand op Lek en Merwede in het weekend voor kerst flink oplopen. Na kerst wordt stabieler weer verwacht, met afwisselend buien en zon.

Op de Rijn passeert deze week de tweede golf van dit seizoen: bij Lobith kwam de rivier maandagochtend tot 13,33m boven NAP, iets hoger dan de eerste piek van eind november. Dit weekend daalt de rivier niet onder 12m boven NAP, om na kerst weer te stijgen. Naar verwachting leidt dat in de laatste dagen van dit jaar tot een nieuwe hoogwatergolf, die opnieuw hoger komt: een maximaal peil wordt verwacht(externe link) rond 14,50m boven NAP. Op de Maas passeert al tijdens de kerstdagen een golf die sommige uiterwaarden zal vullen.

Door regen en kwel blijven de grondwaterstanden hoog tot zeer hoog voor de tijd van het jaar. De bodem is en blijft verzadigd. Het grondwater staat nu al maanden op een hoog niveau dat doorgaans pas aan het eind van de winter wordt bereikt – en deze winter begint net. Door kwel en neerslag zal het grondwater voorlopig niet dalen.

Peilbeheersing

Kwel, neerslag en wind vallen ongunstig samen. De bodem neemt niets op, elke druppel kwel of neerslag belandt snel in een sloot. Om dat aan te kunnen, houden we onze winterpeilen aan, soms iets lager. Daartoe draaien onze gemalen volop. Hoogwater op de rivier, ook door storm op zee, beperkt de afvoercapaciteit: gemalen moeten uitmalen tegen een muur van water op. Bij Kinderdijk zal soms een maalstop zijn, omdat de Lek zelfs bij eb uitzonderlijk hoog staat.

De uiterwaarden en buitenpolders langs de grote rivieren zullen dit jaar niet meer droogvallen. Bij de nieuwe hoogwatergolf rond de jaarwisseling zullen vrijwel alle zomerkades overstromen. Het nieuwe jaar begint met water tegen de hoge winterdijk.

We zijn tijdens de feestdagen alert om bij extreem weer zo nodig maatregelen te nemen.