Eind juli piekten de Waal en vooral de Maas, bij een zeldzaam hoogwater in de zomer. Met ondergelopen uiterwaarden en buitenpolders. En met dijkbewaking aan de Maas.

Het is opmerkelijk: de laatste keren dat dijkwachten daadwerkelijk werden ingezet, waren in de zomer. Bij de extreme droogte van 2018 om boezemkades te inspecteren in de Alblasserwaard. En bij het hoogwater op de Maas van afgelopen zomer. Het laatste hoogwater in de zomer dateerde van 1980.

Afgelopen juli viel veel regen in het stroomgebied van Maas en Rijn. In Duitsland en België vielen slachtoffers en waren grote vernielingen. In Limburg traden beken en de Maas buiten hun oevers, met wateroverlast tot gevolg. Maar de dijken hielden het.

Verschil Maas en Waal

Op 18 juli bereikten zowel de Maas als de Rijn het hoogste punt in ons werkgebied. Op de Maas kwam het water tot een record van 10,78m +NAP bij Molenhoek. De Afgedamde Maas ving veel water op. Alem en Bern werden schiereilanden in de Maas. Op de Rijn bij Lobith kwam het water niet zo hoog als verwacht: tot 14,08m +NAP, bijna een halve meter onder het peil van afgelopen februari. Bij Nijmegen stroomde de nevengeul van Lent volop mee met de Waal. Behalve bij Druten hielden alle buitenpolders het droog, op kwelwater na.

Rijkswaterstaat sloot de keersluizen van zowel het Amsterdam-Rijnkanaal (Ravenswaaij) als het Maas-Waalkanaal (Heumen). Op Maas en Nederrijn gingen de stuwen open.

Acties vooral langs Maas

De waterstanden aan de Waal vielen mee. Wel moest de Waaldijk bij Waardenburg, die net op de schop was gegaan voor de dijkversterking, snel worden bekleed met extra klei. Langs de Maas sloot het waterschap de enige coupure, bij Heerewaarden. Het spande er om, maar de Kromme Nol kering bij Wijk en Aalburg hoefde niet te sluiten.

Langs de Maas was vier dagen lang dijkbewaking, in zowel het Land van Maas en Waal, de Bommelerwaard als het land van Altena. Dijkposten waren in actie in Druten, Zaltbommel en Sleeuwijk. Net als afgelopen winter werd vanaf het water met beverpatrouilles gezocht naar graverij van bevers.

Lang gras

Een paar zaken vielen op, bij een zomers hoogwater in vakantietijd. De dijkbewaking lukte dankzij flexibele inzet van dijkwachten van boven de Waal, vanwege vakanties. Er leek minder natuurlijk drijfvuil te zijn dan in de winter, en meer meegespoeld materiaal, vooral uit Duitsland. Het speuren naar schades en het lopen langs de dijk werden bemoeilijkt door lang gras in het groeiseizoen. En het was prachtig weer.

Wellen waren er net als in de winter. Bij Oensel in de Bommelerwaard was dit hoogwater de eerste test van een nieuwe kwelput: die werd dit voorjaar gebouwd op een plek aan de Waaldijk die bekend is om zandmeevoerende wellen. In de put geven schotbalken tegendruk. De put kreeg veel water te verwerken, maar het werkte.

Waterschap Rivierenland kijkt terug op een goed verlopen aanpak van hoogwater in de zomer. Er zijn leerpunten, maar vertrouwen overheerst. Met dank aan de vele vrijwilligers en collega’s.