Digitale schouw: afscheid schouwmeesters rivierenland

26-10-2023, 09:26

Na eeuwen komt een einde aan de inzet van ‘externe schouwmeesters’ in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. In het jaar van het 750-jarig jubileum is de controle door Waterschap Rivierenland op het onderhoud aan sloten helemaal digitaal. De laatste bewoners die hielpen bij de schouw, worden eervol van hun taak ontheven.

“Bij zo’n vijftig schouwmeesters komt een einde aan een traditie die soms tientallen jaren en meerdere generaties bestond. Hun rol in het waterbeheer was niet te onderschatten”, zegt heemraad Kees Romijn van Waterschap Rivierenland. “Van de functie en van de mensen nemen we waardig afscheid.” Dat gebeurde deze week met een diner en een aandenken.

Schouw is nu digitaal

Elk najaar controleert Waterschap Rivierenland het onderhoud dat grondeigenaren doen aan sloten die grenzen aan hun land: zo heeft het water de ruimte om te stromen, met behoud van natuurwaarden. In de natte winter kan het water goed worden gestuurd. De schouw wordt uitgevoerd door mensen van het waterschap, de laatste jaren met digitale middelen: online kaarten, drones en registratie op tablets.

Controle vindt deels plaats vanuit de lucht met drones.

Duizenden kilometers aan sloten

Het veenweidegebied van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden telt duizenden kilometers aan sloten en vaarten. Eeuwenlang hielpen in dit gebied bewoners, vaak agrarisch ondernemers, als ‘externe schouwmeester’: zij controleerden in hun omgeving het onderhoud van sloten en spraken zo nodig de grondeigenaren aan. Het is een rol die vaak generaties lang in een familie werd bekleed, met kennis van het gebied en de mensen. Vorig jaar werkten nog zo’n 50 bewoners met kaarten en administratie op papier.

Goed moment om te stoppen

De afgelopen jaren veranderde de schouw van de sloten. Op het kleinste type sloten werd niet meer gecontroleerd, er kwam ruimte om gevarieerd te maaien voor de ontwikkeling van natuurwaarden. En de digitalisering schreed voort. Behoud van de externe schouwmeesters zou extra digitale veiligheidsmaatregelen, kosten en training vragen. De meesten gaven aan dit een goed moment te vinden om te stoppen. Omdat het papieren werk vervalt, kunnen werknemers van het waterschap de inzet goed digitaal ondervangen.

Aandenken

Deze week onthieven dijkgraaf Co Verdaas en heemraad Kees Romijn de externe schouwmeesters van hun taak tijdens een diner. Het afscheid werd gemarkeerd met als aandenken een speciale editie van het boek ‘Molenrijk Zuid-Holland’ en een uniek glasobject, ontworpen door glaskunstenaar Bernard Heesen en gemaakt door glasblazer Debby Eerens in het voormalige gemaal De Oude Horn bij Leerdam.

750 jaar waterbestuur

In 1273 startte graaf Floris V het eerste waterschapsbestuur in het rivierengebied. 750 jaar later staan we stil bij onze rijke ervaring en vooral hoe we die inzetten voor de toekomst. Ons werk aan sterke dijken, schoon en voldoende water gaat door.